Fiabe Classiche - Giuseppe Pitrè: Li tri belli curuni mei!

(versione originale in palermitano.)

'Na vota cc'era 'na lavannara, ch'avia 'na figghia. Sta lavannara 'na jurnata iju a cunsignari ; turnò a la casa, e cci pigghiò lu friddu; prima di curcarisi si pigghiò un guastidduni e 'na buttigghia d'ogghiu, e cci li detti a la figghia, e cci dissi: - «Figghia mia, io mi nni vaju a lu Spitali; ccà cc'è lu pani e l'ogghiu pi manciari.» La 'nchiuiju cu la chiavi e si 'nfilò la chiavi 'nta la sacchetta. A lu Spitali cci assartaru li frevi ; si cunfissau; comu si cunfissau cci cunsignò la chiavi a lu cunfissuri e cci dissi: - «Patri, haju 'na figghia, e moru dispirata ca resta 'mmenzu la strata.» - «Fig-ghia, 'un ti dubbitari, ca pi tò figghia cci pensu io; io mi la portu a la casa, e ddà stà cu mè matri e cu mè soru.» Muríu. Tuttu pinsò lu parrinu fora di jiri a gràpiri a ddà picciotta. Vinni lu sabbatu: la matri cci canciò li sacchetti a lu parrinu ; vitti sta chiavi: - «Fig-ghiu mio, (dici) e sta chiavi?» - «Vih! comu mi lu scurdavi!» dici lu parrinu. Pigghia dda chiavi e curri pi jiri a gràpiri a dda picciotta. Comu metti la chia-vi a lu pirtusu , dici la picciotta: - «Matri!» e vidi a ddu parrinu. - «Zittu, figghia mia (cci dici iddu), ca tò matri è a la mè casa.» E si la portò a la casa. Coma idda iju a la casa di lu parrinu, chiama: - «Matri! matri!» ma la matri 'un cumparía. All'urtimu cci dissiru ca sò matri era 'n paraddisu. La povira picciotta 'un si putía dari paci ca vulía a sò matri. Fa 'na vôta-canciata e sferra pi li campagni. Camina di ccà, camina di ddà, vitti un palazzu, ma tuttu annig-ghiatu, cuminsannu di lu purtuni e finennu a li fini-struna . Trasi, e vidi li gran cammari. Trasi 'nta la cucina, e vidi lu beni di Diu. Va nni l'àutri cammari e vidi tutti cosi a gamm'all'aria ; si pigghia 'na scupa, e metti a 'ppulizziari dda 'ntrata . Ddoppu appuliz-zía ddi cammari, appulizzía lu fanali, sbatti ddi mata-razza , nesci biancaria, conza ddu lettu, cci fici ad-divintari ddu palazzu un oru . Poi trasi 'nta la cuci-na, pigghia 'na gaddina, e metti a fari tanticchia di vrodu ; adduma li cammari e si va a'mmuccia . A menzannotti 'n puntu senti 'na vuci: - «Oh li tri belli curuni mei! Oh li tri belli curuni mei!» e sta vuci java 'ncugnannu a lu palazzu. Trasi e trasi 'na signura. - «Oh lu beni! (dici). E dunni mi veni stu beni?! Oh! veni ccà, fig-ghiu mio! Veni ccà, figghia mia! Si tu si' omu, io ti pigghiu pi figghiu! Si tu si' fimmina, lu Signuri ti lu paga!».

E chiamava. La picciotta sintennu sti cosi, nesci e si cci jetta a li pedi; comu idda la vitti: - «Oh! figghia mia, lu Si-gnuri ti lu paga di stu ristoru chi m'ha' datu! Io nesciu la matina jennu circannu li tri belli curuni mei. Tu ccà, figghia mia, si' la patruna; li chiavi su' appizza-ti , fa' tuttu chiddu chi ti piaci.» 'Na jurnata ca la picciotta era sula, misi a girari ddu gran palazzu; girannu, vidi 'na purticedda; grapi e vidi tri beddi picciutteddi: l'occhi aperti, e senza parrari. Chiuj prestu prestu: - «Havi raggiuni la si-gnura! Criju ca sunnu figghi di sta signura.» La sira si ritirava la signura sempri gridannu: - «Li tri belli curuni mei!» E poi quannu juncía a lu palazzu dicía: - «Figghia mia, lu Signuri ti lu paga stu beni chi mi fai!» 'Na jurnata la picciotta si truvava affacciata a lu fi-nistruni, ed era siddiata; talía 'n terra 'nta lu jardinu, e vidi 'na serpi cu tri sirpuzzi: veni n'àutra serpi e cci ammazza li sirpuzzi. Veni la serpi matri e vidi li fig-ghi morti. L'armaluzza si misi a tòrciri e sbattiri di ccà e di ddà; all'urtimu va a pigghia 'na certa erva e metti a stricari la prima sirpuzza, e la sirpuzza arrivi-scíu; strica all'àutri dui, e accussì arriviscinu tutti tri. La picciotta 'n vidennu chistu, scarta, pigghia 'na petra e la jetta supra dd'erva chi facia arrivisciri li serpi . Scinni cu 'na cartedda 'nta lu jardinu e va a pigghia 'na pocu di dd'erva. Acchiana susu, grapi la purticedda, e metti a stricari lu primu di ddi picciut-teddi; strica, strica, e lu primu arriviscíu. Comu arri-visci, dici: - «Suruzza mia! m'hai datu la vita!» Id-da, prestu lu 'nchiuj arreri, curri 'nta la cucina, va a'mmazza un gadduzzu, fa tanticchia di vrodu, e cci lu metti a dari a lu picciutteddu arrivisciutu. Ccci conza un litticeddu, e lu fa curcari; e va pi l'àutri dui fratuz-zi. L'àutri dui dettiru parola puru tuttidui . Idda cci fici puru lu vrodu, cci cunzò li letti, e si curcau. Comu sti picciotti s'arrisittaru, cci accuminsaru a duman-nari unn'era la signura 'Mperatrici. Dissi allura la picciotta: - «Ah! 'unca la signura, 'Mperatrici è!» Si vôta cu li picciutteddi: - «Vuàtri 'un vi ca-tamïati di comu siti, ca a la signura 'Mperatrici vi la fazzu vìdiri io.» quannu la signura s'arricugghíu: «Oh li tri belli curuni mei!» La picciotta cci misi a chiacchiariari; poi cci dumannò: - «Ora pirchì nesci Voscenza? » - Ah! figghia mia! Io nesciu pi jiri a circari li tri belli curuni mei!...» - «Ma Voscenza mi dici: chi sunnu sti tri belli curuni mei?» - «Senti: Quannu cc'era mè maritu, io aveva tri figghi màsculi, e sti tri figghi m'hannu spirutu, e io li vaju circannu.» - «Ora Voscenza mi lu voli fari un favuri? Voscenza 'un ne-sci cchiù di dumani 'n poi, ca a li so' figghi cci li fazzu asciari io .» - «Figghia! tu veru mi dici?» - «Io cci dugnu palora ca a li so' figghi cci li fazzu asciari io.» - «Quantu tempu vôi, figghia mia? - «Ottu jorna!» - «Ottu jorna. Di dumani 'n poi io nun esciu cchiù.» 'Nca la picciotta chi facia? Prima dava a manciari a li figghi, senza fariccìnni avvìdiri a sò matri, poi sirvía a la 'Mperatrici, la pittinava, la vistía, e la vi-stía cu bell'àbbiti, cu diri ca s'avia a vèstiri bedda pu-lita ca s'avianu a truvari li so' figghi. Li figghi la vi-dianu di li 'ngagghi di la porta, ma nun si facianu vìdiri.

Arrivannu a li quattru jorna, cci dici la picciotta a la 'Mperatrici: - «Ora Voscenza pò fari li so' 'mmi-ti, pirchì duminica Voscenza attrova a li so' fig-ghi.» Dicennu accussì, la 'Mperatrici si misi a chianci-ri di tinnirizza: - «Ah! figghia mia, e comu ti l'haju a pagari zoccu m'ha' fattu?» Ha pigghiatu ed ha 'mmitatu tutta la Signuria, di dda 'Mperatrici chi era ; e 'nta la jurnata si java vasannu casa casa a sta picciotta. A li setti jorna, cuntenti ch'avia a truvari a li so' figghi, cci dici a la picciotta: - «Ora senti, figghia mia: s'è veru ca tu mi fa' truvari a li me' figghi, lu cchiù granni ti lu dugnu pi maritu.» - 'Nta li cunti a manu a manu s'arriva ; vinniru l'ottu jorna, vinniru tutta la Signuria, tutta la 'nfantaria, tutti li cavaleri, tuttu chiddu ch'apparteni a 'na 'Mperatrici. E la 'Mperatrici a li figghi 'un l'avia vistu ancora! Si grapíu la cammara di lu Sogghiu; la 'Mperatrici fici vèstiri a la picciotta c'un granni àbbitu, si la misi a brazzettu , e la facia vìdiri a tutta la Signuria, ca chista cci avia a fari truvari a li figghi. Mentri s'aspit-tava, si grapíu 'na cammara, e si vittiru ddi tri giuvi-ni. Cunsiddirati la cuntintizza! La matri si jetta e ab-brazza li figghi chiancennu a larmi di sangu . La banna misi a sunari a gloria (mi maravigghiu!). Prestu mannàru a chiamari a lu Cappillanu pi fari lu matri-moniu di lu figghiu granni cu la giuvina. Si fici lu ma-trimoniu, e cci fôru prisenti li megghiu 'Mperaturi, (cà già iddu s'avia passatu 'Mperaturi, cà lu patri avia mortu). Iddi arristaru filici e cuntenti, Nuàtri ccà nni munnamu li denti. Palermo .